Directeur Special Olympics Nederland Ragna Schapendonk: ‘’Wat maakt het dan zo mooi? Dat je verschil kunt maken op individueel en internationaal niveau’’

Ragna Schapendonk is al zo’n elf jaar werkzaam bij Special Olympics Nederland en sinds begin 2018 actief als directeur. De organisatie zet zich in voor de ruim 28.000 sporters met een verstandelijke beperking in Nederland. De impact die de organisatie maakt is groot, zowel in Nederland als wereldwijd. In gesprek met Esther vertelt Ragna over hoe ze bij de organisatie terecht is gekomen, de blijdschap van de sporters en je stem laten horen.

Wie is Ragna?
In eerste instantie ben ik sporter. Mijn hele leven sport ik al en sinds mijn studententijd ben ik ook trainer in o.a. aerobics, spinning, wielrennen, voetbal. Toen ik in 2000 in Utrecht kwam wonen ben ik begonnen met triatlon, vervolgens overgestapt naar het wielrennen, omdat ik dat het leukste onderdeel vond. Hardlopen ben ik altijd wel blijven doen, maar zwemmen vond ik echt vreselijk. Op zaterdagochtend om half acht in een ijskoud bad springen, daar werd ik niet blij van. Ik heb mij aangemeld bij het vrouwenwielrennen in Utrecht. Na een aantal jaar meefietsen ben ik de groep als trainer gaan begeleiden. Deze zomer heb ik daar een punt achter gezet. Op dat moment kwam de vraag of ik plaats wilde nemen in het bestuur van Kampong Voetbal. Dat was dus een hele goede timing. Verder ben ik moeder van twee kinderen van 9 en 11 en vrouw van Jeroen. En ik ben directeur van Special Olympics Nederland.

Wat doet Special Olympics Nederland?
Special Olympics is dé sportorganisatie voor mensen met een beperking. Het belangrijkste is dat we de sporters een podium geven om op te stralen. Dat draagt bij aan hun zelfvertrouwen, aan hun zelfredzaamheid en gezondheid. Maar het draagt vooral bij aan hun geluk. Wij dagen ze uit hun PR in de sport, maar ook op persoonlijk vlak te halen, denk aan vrienden maken of in het openbaar spreken en die prestatie vieren ze op de podia. Dat gaat van kleine evenementen zoals een regionaal evenement tot de Nationale Spelen. Maar we zenden ook de nationale ploeg uit naar internationale podia; de World Games. De volgende is in 2022 in Kazan (World Winter Games). In 2019 zijn we in Abu Dhabi geweest (World Summer Games).

Hoe groot is zo’n ploeg?
Het Nederlands team bestaat uit ruim 120 man voor de Summer Games en 40 voor de Winter Games.  Een relatief kleine groep, maar met een grote impact. Zij laten de wereld zien waartoe mensen met verstandelijke beperking in staat zijn en waar ze recht op hebben, het recht op meedoen. In Abu Dhabi zijn als Legacy van de Spelen bijvoorbeeld vier wetten veranderd voor mensen met een verstandelijke beperking. Ze hebben o.a. recht op onderwijs en werk gekregen. Dat is waar Special Olympics voor staat: we streven naar inclusie voor mensen met een verstandelijke beperking, gedreven door de kracht van sport.

En wat is jullie rol daar precies in?
Het is tweeledig. Ons motto is changing lives, changing attitudes. We veranderen levens. Dat doen we door het aanbieden van sportpodia zoals eerder aangegeven die onze sporters o.a. meer zelfvertrouwen geven. Maar we adviseren ook sportbonden hoe je de G-sport kunt doorontwikkelen en hoe je je als sportvereniging kunt openstellen voor deze groep. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen daardoor nu ook volleyballen,  golfen of zeilen.

Changing attitudes gaat over het veranderen van houding en gedrag. Dat is met name waar de World Games zich goed voor lenen. We laten zien waar mensen met een verstandelijke beperking toe in staat zijn en wat je van hen kan leren. Hun sportieve houding, hun tomeloze energie, oprechte en positieve mindset en de waardering van de kleine dingen in het leven. Zij worden als helden gepositioneerd en daarmee hopen wij dat er meer deuren in de maatschappij voor hen geopend worden.

Sport is zo’n mooi en krachtig middel om een stukje van de wereld te verbeteren.

Wat maakt jouw werk zo leuk?
De diversiteit binnen mijn baan. Het helpen groeien en ontwikkelen van mensen. Laten zien hoeveel moois mensen met een verstandelijke beperking je kunnen brengen. Ik ben heel dichtbij de mensen voor wie we het doen. Dus we zijn wel een koepelorganisatie, maar tegelijkertijd communiceer ik ook heel direct met mensen met een verstandelijke beperking. Maar ook wereldwijd heb ik invloed en kan ik het verschil maken.

Pas geleden hadden we een online presentatie bij een bedrijf over Special Olympics en wat medewerkers voor ons kunnen betekenen als vrijwilliger. Ik presenteer altijd samen met een sporter van ons. Terwijl we wachten op ons moment, vertelt hij hoe belangrijk het voor hem is om dat podium te krijgen. Hij had door Corona last van depressieve gevoelens omdat alles weggevallen was. Dit was eindelijk weer iets om naartoe te leven en voor uit bed te komen.

Wat maakt het dan zo mooi? Dat je verschil kunt maken op individueel en internationaal niveau. Daar ben ik dan een kleine schakel in, maar toch kan ik wat betekenen. Ik ben zelf voorzitter van Special Olympics Europe/Eurasia Advisory Comité. Daar vertegenwoordigen wij ook landen als Kazachstan, Tadzjikistan en Rusland. Dan besef je dat er nog een wereld te winnen is en dat we het in Nederland echt heel goed voor elkaar hebben! Sport is zo’n mooi en krachtig middel om een stukje van de wereld te verbeteren.

En hoe ben je dan in deze organisatie terecht gekomen?
Plat gezegd: dat kwam omdat Olympics in de naam zat. Mijn beeld was: ik wil ooit de Olympische Spelen organiseren. Toen zag ik de vacature van de Special Olympics voorbij komen. Ik kende het nog niet. Maar om die reden heb ik eigenlijk gesolliciteerd.  

Wat mij het meest raakt is om tijdens Nationale Spelen of World Games in het midden te staan en de blijdschap en levensveranderende ervaringen van de sporters mee te maken. Dat voel ik tot mijn tenen. Het is overweldigend!

Welke eigenschappen hebben jou op deze positie gebracht?
Ik stel het ‘waarom’ altijd voorop. Waarom doen we dit, waarom zijn we er als Special Olympics? En dan pas het hoe, hoe kunnen we realiseren waar we voor staan? Ik heb daar een duidelijke visie en ideeën over die altijd bijdragen aan de ontwikkeling van Special Olympics sporters. Daarin probeer ik ‘de weg te wijzen’. Tegelijkertijd zie ik mijzelf ook in een dienende rol. Het in hun kracht zetten van anderen, collega’s, mede organisatoren, want alleen kun vrij weinig bereiken. Door te inspireren, enthousiasmeren en adviseren heb ik meer een ondersteunende rol dan de leidersrol.

Waar ben je het meest trots op?
Wat mij het meest raakt is om tijdens Nationale Spelen of World Games in het midden te staan en de blijdschap en levensveranderende ervaringen van de sporters mee te maken. Dat voel ik tot mijn tenen. Het is overweldigend!

Ik kan mij ook wel voorstellen dat je nog dankbaarder om voor deze doelgroep iets te doen dan voor topsporters.
Ja, het is de puurheid van de sporters. Ze krijgen weinig schouderklopjes, op weinig momenten krijgen ze het gevoel dat iemand echt trots op ze is. Ze presteren over het algemeen altijd wat minder dan anderen. Wij geven ze allemaal een podium. Stuk voor stuk kunnen ze uitblinken in hun eigen categorie. Elke sporter wordt binnen zijn eigen categorie op prestatie ingedeeld. Je blinkt dus uit als je jouw eigen persoonlijk record verbetert. Dat maakt dat iedereen trots op zichzelf is, omdat hij zichzelf weer overwonnen heeft. Maar het is ook mooi om ouders te horen zeggen: ‘’Het is voor het eerst dat ik de naam van mijn kind door de speaker hoor.’’ Dat je dat kan realiseren voor zo’n grote groep is mooi!

Welke tip zou je aan de jongere Ragna geven?
Pak zoveel aan als je kan. Kansen zijn er overal, maar je moet ze echt grijpen. In alle eerlijkheid: als ik een CV voor mij krijg, kijk ik altijd naar nevenactiviteiten. Hoe actief ben je? Het is leuk om van alles wat te proeven en te doen. En de tweede tip is: ontwikkel je breed.

Welke tips kun je geven aan jongeren die ook zo’n functie ambiëren in de sport?
Ik vind het mooi dat er steeds meer kansen voor jongeren komen. Er ontstaat een mindset waarbij juist de stem van jongeren gevraagd wordt. Dus huiver ook niet om die te geven. Binnen de Special Olympics hebben we youth leaders en ik merk dat die het vaak nog spannend vinden om zich uit te spreken terwijl zij al mooie levenservaring en ideeën hebben. Schroom niet om je stem te laten horen! Elk idee is goed, het kan een heel mooi effect hebben op de lange termijn.

Welke doelen hebben jullie nog met de organisatie?
Er valt op inclusiegebied sowieso nog een hele hoop te winnen. De eerste stap is dus gemaakt doordat verenigingen hun deuren hebben opengezet voor mensen met een beperking. Maar het daadwerkelijk samen sporten gebeurt nog niet. Dat is iets wat ik binnen vier jaar wel bereikt wil hebben. Het is heel simpel, maar mensen zijn er nog niet opgekomen en daar zijn wij voor.

Wat zou je nog zelf willen bereiken?
Ik mis in brede zin nog de urgentie die de waarde van sport heeft. Ik zou graag daarin iets willen betekenen, om dat nog beter tussen de oren te krijgen. Dat is mijn missie, mijn droom. Niet alleen voor onze gezondheid, maar ook voor de sociale contacten; de contacten door alle lagen van de bevolking heen. Het sportveld is echt nog maar een van de weinige plekken waar iedereen elkaar ontmoet. Sport heeft zoveel waarde. Ik sta een beetje te springen: mensen, zie dat dan!