Over de grens met Maartje Theunissen: van stagiair op Curaçao tot Sport Operations Manager bij de Spelen in Tokio

Voor de rubriek ‘Over de grens’ spreken we met vrouwen die Nederland hebben verlaten om hun loopbaan voort te zetten in het buitenland. Vandaag spreekt Emma met Maartje Theunissen die samen met haar man besloot om naar Australië te verhuizen. Voordat ze dit avontuur aanging was ze actief bij Sportbedrijf Arnhem, vertrok ze naar Costa Rica en ging ze bij terugkomst in Nederland aan de slag bij de Nederlandse basketbalbond (NBB). Inmiddels woont Maartje al zo’n negen jaar in Brisbane en is ze sinds kort projectleider performance support bij de Queensland Academy of Sport (QAS), de sportkoepel van de staat Queensland waar in 2032 de Olympische en Paralympische spelen gehouden worden. Een gesprek over haar rol tijdens de Olympische Spelen in Tokio, cultuurverschillen en een onverwachtse carrière als profkeeper.

Hoe zag jouw studieperiode eruit?
Tijdens mijn studie Sport, Gezondheid en Management in Groningen heb ik mijn derdejaars stage bij Sportbedrijf Arnhem gelopen. Hier kreeg ik de taak om voor VWS de subsidieaanvraag voor het programma Buurt, Onderwijs en Sport (BOS) te schrijven. Een aanvraag van een half miljoen euro met als doel de verbinding tussen de drie stakeholders te bevorderen. Gezien ik zelf in Arnhem geboren en getogen ben, was het een unieke ervaring dicht bij mijn hart. In mijn vierde jaar ben ik naar de Caribbean verhuisd om een halfjaar stage te lopen op Curaçao bij de Nederlandse Antilliaanse Voetbalunie (NAVU). Tijdens die periode werd ik geselecteerd als keeper van het nationale team en speelden we de CONCACAF kwalificatie wedstrijden op Aruba voor de FIFA Women World Cup 2007. Een fantastische ervaring om deze internationale wedstrijden te mogen spelen. Na afronding van mijn studie kon ik in Nederland meteen aan de slag bij twee gymnastiekverenigingen en Sportbedrijf Arnhem om het BOS-programma te implementeren.

Overigens is dat nog wel een mooie verhaal met betrekking tot het keepen; tijdens mijn stage benoemde ik dat ik jarenlang gekeept heb, maar daar werd verder niks mee gedaan. Totdat ik mijn stagebegeleider, tevens manager van het team, moest spreken die met het selectieteam op het veld stond. Terwijl ik naar hem toe liep vloog er een bal mijn kant op die ik netjes uit de lucht greep. Toen beseften ze ineens dat ik echt een keeper was. Dus de volgende ochtend werd er een speciale training georganiseerd en ’s middags zat ik in het vliegtuig op weg naar Aruba! Echt bizar om van niks ineens in een topsportomgeving mee te draaien. Een onvergetelijke ervaring! En als bonus ben ik een jaar later weer ingevlogen voor een aantal internationale wedstrijden.

Je liep stage bij de Voetbalunie, werkte bij een gymnastiekvereniging en toen je terugkwam uit Costa Rica ging je aan de slag bij de basketbalbond. Waar komt die passie voor verschillende sporten vandaan?
Toen ik nog op de basisschool zat vond ik het al geweldig om allerlei sporten uit te proberen. Destijds had je het ‘Sport Wijs’ boekje, waarmee je bij verschillende sporten een aantal proeflessen kon bijwonen. Dat vond ik fantastisch! Toen ik heel klein was ben ik begonnen met judo, later heb ik nog gebadmintond en uiteindelijk ben ik in het voetbal terecht gekomen. Ik weet nog goed dat ik in mijn eentje naar de eerste training fietste en terecht kwam in een kleedkamer met alleen maar jongens. Op een gegeven moment stelde de coach de vraag: ‘’Zijn er nog mensen die mee willen doen met de keeperstraining?’’ Ik had mijn hand opgestoken, want ik wou toen al alles uitproberen. Voor ik het wist stond ik in de goal met een aantal andere jongetjes die al een aantal jaar ervaring hadden. Ik pikte het meteen op, de keepercoach vond het fantastisch! Zo ben ik begonnen met keepen. Toen een club in de buurt met een meisjesteam begon, ben ik daar keeper geworden. Via de talentendagen van de KNVB ben ik in de selectieteams van Arnhem, Gelderland en Oost-Nederland terecht gekomen. Dat hield op toen ik een jaar of vijftien was, vervolgens vond ik een briefje op de deur in de gymzaal met ‘basketballers gezocht’, dus ben ik gaan basketballen. Sporten geeft mij een onwijs goed gevoel. Het houdt me fit, geeft me cognitieve vaardigheden die handig voor het dagelijks leven en het sociale aspect trekt mij enorm. Ik houd van nieuwe dingen proberen en ben gefascineerd door de overeenkomsten tussen verschillende sporten.

Na je studie ging je aan de slag bij Sportbedrijf Arnhem, een baan in de sport, datgene waar je zo van droomde. Waarom heb je toen toch Nederland ingeruild voor Costa Rica?
Dat is een goede vraag. In de tijd dat ik voor de gemeente Arnhem werkte, ontmoette ik mijn huidige man. We wilden allebei altijd al een keer naar Australië maar aan een permanent visum kom je niet zomaar. Hij kwam uit Rotterdam, ik uit Arnhem, dus de vraag was: waar gaan we wonen? Een skiseizoen draaien in Amerika leek ons wel wat. Na via een telefonisch interview aangenomen te zijn, besloten we eerst om naar Costa Rica te gaan om de Spaanse taal te leren, lekker tropisch en handig gezien er veel Spaanstaligen in het skigebied werken. Vervolgens zouden we doorreizen naar Canada om te zien welk avontuur we daar aan konden gaan. Gesetteld in Costa Rica kregen we te horen dat de organisatie een fout met het visum gemaakt had en we Amerika niet in konden. Daar ging ons plan en dus zijn we in Centraal-Amerika gebleven.

Tot het moment dat we een mailtje kregen dat we kans maakten op een Australisch visum. En om daarvoor in aanmerking te komen moesten we per direct terug naar Nederland.

Destijds ben ik door te netwerken in contact gekomen met de sportmanager van de Nederlandse Basketbalbond. Ze konden mij op dat moment geen baan aanbieden, maar stonden wel open voor een gesprek gezien ik graag mijn kennis wilde delen. Niet veel later kreeg ik te horen dat er een project van drie maanden opgepakt moest worden. Dat liet ik me geen twee keer zeggen. Omdat het programma zo succesvol was, werd het verlengd en het nieuwe programma ‘Be a Basketball STAR’ was geboren. NOC*NSF kende een half miljoen toe om het verder door te ontwikkelen en daarmee kon ik mijn visie implementeren. Een visie gebaseerd op wat ik als kind zijnde al belangrijk vond: de waarden die sport met zich meebrengt en de vaardigheden die je leert die je in het dagelijks leven kunt toepassen. Tijdens het sporten worden er vaardigheden van je gevraagd die je niet uit de weg kan gaan. Je leert doorzetten, omgaan met moeilijke situaties, en dat je door middel van het bundelen van krachten ongekende uitkomsten kan bereiken. Een mooie manier om jezelf te leren kennen terwijl je lol hebt met elkaar.

Net zoals tijdens mijn stageperiode op Curaçao, gebeurde er in mijn tijd bij de basketbalbond ook iets bijzonders. De coach van het nationale rolstoelbasketbal team organiseerde een clinic voor ons op een teambuildingsdag. Ik had toevallig met voetbal een zware blessure opgelopen. Tijdens de clinic vroegen ze hoe zwaar mijn blessure was. In het geval van een zware blessure kun je namelijk gekwalificeerd worden als rolstoelbasketballer. Voor ik het wist werd mij aangeboden om mee te trainen met het Nederlands team. Twee weken voorbereiding voor de Spelen van Londen was een hele ervaring! Trainen, eten, slapen, trainen, trainen en door. Die periode heeft zo’n impact op mij gehad. Niet alleen vanwege de sport zelf, maar ook vanwege de manier waarop men met elkaar omging. Ik voelde me meteen welkom in het team, ondanks dat het nog niet zeker was of ik wel in aanmerking zou komen en het een totaal nieuwe sport voor mij was. Uiteindelijk was mijn blessure niet voldoende, maar deze ervaring zal mij mijn hele leven bijblijven. Het was heel bijzonder om tijdens de afgelopen Spelen vanuit mijn hotelkamer in Tokio het Nederlands vrouwenteam goud te zien winnen.

Aangekomen in Brisbane bleek dat het een stuk moeilijker was om in de sportwereld terecht te komen dan ik had verwacht

Ondanks deze mooie job bij de basketbalbond, besloten jullie om naar Australië te gaan.
Dat klopt, ons visum werd eindelijk na bijna drie jaar goedgekeurd. Maar we zaten allebei op de plekken waar we wilden zitten, dus dat maakte het besluit erg lastig. Toch bleef het onze droom en had ik er het volste vertrouwen in: wat we hier hebben kunnen opbouwen, kunnen we ook daar opbouwen. Maar het betekende wel dat we weer van scratch moesten beginnen. Aangekomen in Brisbane bleek dat het een stuk moeilijker was om in de sportwereld terecht te komen dan ik had verwacht.

Waardoor kwam dat denk je?
Sowieso is er een groot verschil tussen de verschillende staten en steden hier. Sydney en Melbourne zijn meer Europees en Brisbane is meer ‘laid back’, echt nog een ‘town’. Het is het wel een miljoenen stad, maar de ons-kent-ons cultuur maakt het niet makkelijk. Het is een perfecte locatie voor vakantie, maar op werkgebied kom je er niet zomaar tussen. Ook de Engelse taal was op dat moment niet mijn sterkste punt. Maar dat was een van de redenen waarom ik in een Engelstalig land wilde gaan wonen.

Op een gegeven moment werden de GC2018 Commonwealth Games aan Brisbane toegekend. Na eindeloos solliciteren was het gelukt: ik mocht op gesprek komen voor een rol als ‘sport admin’. Ik dacht dat het over basketbal ging, maar het interview bleek uiteindelijk met de basketbal én shooting managers te zijn. Op mijn CV had ik alle sporten genoteerd die ik wel eens gedaan heb en schieten zat daar ook bij. Na het sollicitatiegesprek boden ze mij zelfs een hogere functie aan. Zo ging ik aan de slag als Sport Operations Manager Shooting en vond ik mijn weg terug in de sport.

Dus als je iemand een tip moet geven om zo’n leuke job te krijgen, moet je laten zien dat je heel veel sporten hebt gedaan.
(Lachend) Dat weet ik niet. Maar je moet vooral blijven gaan voor datgene wat jou gelukkig maakt. Want op het moment dat je dat doet, komt de juiste energie vrij en word je gezien. Dus blijf de dingen kiezen die jou plezier geven. Dat is niet altijd de makkelijkste weg, maar wel het beste voor de lange termijn.

Dat op pad gaan, avonturen beleven en andere landen ontdekken, is dat iets wat je van jongs af aan had?
Zeker, mijn ouders namen ons altijd overal mee naartoe. We hadden geen auto, dus we moesten overal op de fiets naartoe. En we waren met vier kinderen thuis, dus als je iets wilde, moest je dat zelf regelen. Dat is er met de paplepel ingegoten. Wat het sporten betreft; mijn ouders waren niet zo bezig met sport. Als klein meisje voor de toentertijd jongenssport voetbal kiezen, maakte het ook niet makkelijker. Zo krijg je wel een hoop handige levenslessen mee.

Hoe ben je uiteindelijk op de Olympische Spelen terecht gekomen?
Na de Commonwealth Games bood de organisatie die het schietcomplex beheert mij een baan aan. Als programma manager heb ik, net als voorheen bij de basketbal bond, nieuwe sport programma’s geïnitieerd. Ik zag de behoefte van mensen zoals ik die niet veel over de sport weten, maar wel interesse hebben. Het programma GIVEITASHOT werd een groot succes. Terwijl ik hiermee bezig was kreeg ik via mijn connecties te horen dat de sportmanager in Tokio, die bij de Commonwealth Games de technische delegate was, mij graag in zijn team wilde hebben. Ik heb toen direct bij TOCOG, Tokyo Organising Committee of the Olympic and Paralympic Games gesolliciteerd. Daar ben ik net als tijdens de Commonwealth Games als Sport Operations Manager aan de slag gegaan.

Hoe was het om daarbij te mogen zijn? Normaal kijk je dat op de televisie en nu stond je er zelf tussen.
Het was natuurlijk heel bijzonder! En dan te beseffen dat je op dat moment de enige bent met die functie in de hele wereld.

In eerste instantie zou ik begin 2020 al op het vliegtuig stappen maar wegens Covid liep dit geheel anders. Het werd zelfs afwachten of ik überhaupt nog naar Tokio mocht; TOCOG begon alle functies te schrappen waar internationale mensen voor aangesteld waren. Uiteindelijk bleef een handjevol functies over die ze niet konden schrappen vanwege de specifieke, vereiste kennis. En daar zat ik tussen! Ik kan niet eens omschrijven hoe het is om daar een jaar later als Sport Operations Manager de boel te mogen regelen. Je staat direct tussen de beste sporters van de wereld, maar op de een of andere manier deed het mij nog meer om tussen alle beste organisatorische mensen van de wereld te staan.

Via de verschillende teams zoals Ceremonies, Press, TV, Doping etc. waren er wel internationale collega’s aanwezig, maar ons directe sport team was, met uitzondering van mijn baas en ik, geheel Japans. Net als alle vrijwilligers en de NTO’s (National Technical Officials) die we coördineerden.

Je werkte dus vooral met Japanners samen, is die samenwerking anders vanwege de verschillende culturen?
Onwijs! Ze werken vanuit een hiërarchische structuur, dus als er een besluit moest worden genomen, dan moest dat door alle lagen heen. Je kan je voorstellen dat dit een langdurig proces is in een snel veranderende omgeving. Niet altijd even makkelijk. Het brengt frustratie als dingen direct moeten gebeuren en daar dan urenlange of zelfs dagenlange vergaderingen overheen gaan. Naar mate de Spelen vorderde zag je dit in positieve zin veranderen.

Er hing een geweldige sfeer. De vrijwilligers waren fantastisch en doen écht wat van ze gevraagd wordt. Zo vriendelijk en regels worden streng nageleefd wat voor een hele veilig voelende omgeving zorgde. Helemaal in tijden van Covid.

Het interessante van deze Spelen was dat er maar een korte tijd was om elkaar te leren kennen voor de Spelen begonnen. Je zit daar met de hele wereld, dus iedereen komt uit een andere cultuur met bijbehorende gewoontes. Je moet dus heel snel leren om met elkaar om te gaan en elkaars rollen en verantwoordelijkheden te begrijpen. Het verschil tussen de eerste dage en de laatste dag was dan ook immens. Je leert van elkaar en wordt op korte termijn een heel hecht team.

Waar anderen wegstappen zodra het te moeilijk wordt, geef ik niet op. Ik ga door totdat het opgelost is

Welke eigenschappen hebben jou op de posities gebracht zoals jouw rol tijdens de Olympische Spelen?
Sowieso mijn enthousiasme en de inzichten die ik meebreng. Ik heb in verscheidene landen met verschillende culturen gewerkt en gewoond en heb voor meerdere organisaties op allerlei niveaus gewerkt. Daarmee ontwikkel je een bepaalde manier van kijken waarmee je situaties vanuit verschillende invalshoeken kan benaderen. Maar ook mijn aanpakkersmentaliteit draagt hier aan bij: niet alleen erover praten, het moet ook gebeuren. Waar anderen wegstappen zodra het te moeilijk wordt, geef ik niet op. Ik ga door totdat het opgelost is.

Wie gaat er nou vanuit het veilige Queensland middenin een pandemie naar Tokio terwijl je niet weet of je daarna terug naar huis mag?

Als je terugkijkt op alles dat je hebt gedaan, waar ben je dan het meest trots op?
Ik ben het meest trots op het feit dat ik mijzelf altijd in het diepe gooi en erop vertrouw dat ik er wel weer uitkom. Het vertrouwen in mijn eigen kunnen brengt mij steeds in fantastische situaties. Wie gaat er nou vanuit het veilige Queensland middenin een pandemie naar Tokio terwijl je niet weet of je daarna terug naar huis mag? Toch vertrouw ik er altijd op dat ik er wel weer uitkom. Het zijn toch kansen die maar een keer in je leven voorbijkomen.

Als je een tip zou moeten geven aan iemand die ook een buitenlands avontuur wil aangaan, welke zou dat dan zijn?
Blijf bij je sterkte en kijk goed naar waar je kracht ligt. Probeer dat te communiceren, want veel gebeurt door het netwerk dat je creëert. Dus houd je niet in, je mag best wel zeggen waar je goed in bent. Ik heb daar nooit zoveel moeite mee gehad, maar ik weet ook dat er mensen zijn die zich daar niet zo zelfverzekerd bij voelen. Er zijn altijd dingen waar je wel zelfverzekerd in bent dus maak daar gebruik van.

Heb je al nagedacht over jouw rol tijdens de Spelen van 2032 in Brisbane?
Ik wil er zeker bij zijn, maar ik ben nog aan het kijken hoe. Om inzicht te krijgen in de mogelijkheden is mijn plan om gesprekken te hebben met mensen al actief op dit gebied. Ook ben ik geïnteresseerd in wat de wereld van sport verder op internationaal gebied te bieden heeft. Tijdens de Spelen in Tokio hebben de gesprekken die ik met hoog ervaren sportleiders gevoerd heb me inzicht gegeven in een wereld die nog niet op mijn radar was. Nu ik van deze ervaring heb mogen proeven ben ik heel nieuwsgierig geworden naar wat er nog te ontdekken is.

Welk motto staat centraal in jouw leven?
Live life, take action.

Daarnaast brachten twee weken quarantine mij tot een nieuw motto: Plant the seeds to grow the tree you want to climb and feed it with love.